معرفی نسخه خطی ذخیره خوارزمشاهی موزه ملی ایران
گياهان دارويي با تاریخ انسان پیوندی تنگاتنگ دارند و همواره نقش مهمی در فرهنگهای گذشته و حال داشته و دارند. ایران در این میان دارای پیشینه قابل توجه ای در استفاده و کاربرد گیاهان دارویی داشته است. با توجه به این پیشینه غنی و به منظور شناسایی و معرفی آثار موزهای مرتبط با طب سنتی و خواص دارویی گیاهان، نشست تخصصی گل و گیاه و معرفی نسخه خطی ذخیره خوارزمشاهی معرفی می شود.
ذخیره خوارزمشاهی، قدیمیترین و مهمترین کتاب پزشکی به زبان فارسی است و شامل یک دوره کامل دایره المعارف پزشکی است که بسیاری از موضوعات مهم پزشکی را در بر میگیرد. کلیات پزشکی، تشریح، فیزیولوژي، علل بیماريها، انواع درمانها، بهداشت، دستور تغذیه، جراحیها، بیماريهاي پوستی، داروشناسی و گیاهان دارویی از موضوعات مهم کتاب ذخیره خوارزمشاهی است، به گونهاي که قرنها مأخذي معتبر در آموزش پزشکی بوده است. نگارش این اثر به زبان فارسی ـ در دورهاي از تاریخ ایران که عربی، زبان علمی بوده است ـ به لحاظ استفاده عموم مردم از آن اهمیت زیادي دارد. ترجمههاي این کتاب به زبان هاي اردو، ترکی و عبري بیانگر توجه ویژه جهان علمی آن روز به این مرجع مهم پزشکی است.
ذخیره خوارزمشاهی تالیف اسماعیل بن الحسین بن محمد بن احمد الحسینی الجرجانی (434تا 531 هجري قمري) (1137 تا 1042میلادی) بوده. این نسخه به خط نسخ و نستعلیق بر کاغذ دولتآبادی و در 1093 صفحه نوشته شده است. صفحات نسخنویس دارای جدول شنگرف و 35 سطر در صفحه و صفحات نستعلیقنویس بدون جدول و 27 سطر در صفحه است. سر باب ها با شنگرف نوشته شده و نسخه بدون رقم بوده و در تاریخ 986 هجری قمری کتابت شده است. جلد کتاب از مقوا و تیماج قهوهای است که با ترنج و سر ترنج و لچکی با تزیینات اسلیمی، طلا کوبی شده و سرطبل دار است.
این اثر فاخر مربوط به دوره صفوی است که به شماره موزه 3607 در تالار صفوی موزه دوران اسلامی در معرض دید علاقمندان قرار دارد.
http://irannationalmuseum.ir/fa/